Zou dat het missende stukje zijn? *Rillingen*

Hippa Hippa Hey, op Baby TV

Er is iets waar ik me al maanden aan erger. Het taalgebruik in kinderprogramma's. Je weet wel, die programma's waar jouw opgroeiende kind zo ontzettend veel van leert. Nick Jr presenteert elk programma zelfs met een korte opsomming die de ouders even geruststelt over hoe leerzaam het volgende filmpje is (al roepen ze vaak maar wat).

Maar wat mij betreft slaan Baby TV en JimJam alles. Hoe vaak je daar foute constructies hoort. Nijntje die zegt: "Mijn tas is kwijt!" Of, standaard in het programma Hippa Hippa Hey: "Hé, daar mist een stukje [van de puzzel]. Is dit het missende stukje?" Aaaaaarrrgggghhh.

Ik heb het ooit eens aangekaart via Twitter. Onze Taal - dat zich opwerpt als autoriteit op taalgebied - legt uit dat "taal nu eenmaal verandert", dat hoort erbij. Ja, er komen anglicismen bij, nieuwe woorden, andere raken in onbruik. Snap ik. Maar Onze Taal verdedigt het verdwijnende verschil tussen 'missen' en 'ontbreken' ook op die manier. Lees maar mee:

Volgens Onze Taal: "'Er ontbreekt een bladzijde' heeft bij een deel van de taalgebruikers de voorkeur, maar er is een grote groep taalgebruikers die 'Er mist een bladzijde' net zo goed vindt." Onze Taal legt verder uit dat het te maken heeft met de overgankelijke aard van 'missen' (transitief, voor intimi) tegenover het onovergankelijke gebruik (intransitief) van 'ontbreken'. Kortom, 'missen' vraagt om een lijdend voorwerp, een object, waar 'ontbreken' dat niet doet. Althans, 'volgens sommigen', zo stelt Onze Taal. Huiver.

Blijkbaar is taal dus niet alleen aan verandering onderheven, maar is dat ook een kwestie van wat de meerderheid doet. Of wil. Of leuk vindt. Als iets maar vaak genoeg of door een grote groep gedaan wordt, dan wordt het vanzelf geaccepteerd. (Frikandel, iemand?) Maar geldt dat echt ook voor taalfouten? Een werkwoord verliest toch niet spontaan een transitieve danwel intransitieve kwaliteit omdat veel mensen niet weten wat dat betekent? Nee toch? Want dan kunnen we ook gewoon met zo'n allen elk voltooit deelwoort en elke werkwoordsvorm met een t gaan schrijven, dat onthout makkelijker. Dan hoef je ook niet te weten wanneer iets een voltooid deelwoord ís.

Taalblad.be geeft wat mij betreft een veel beter antwoord: "Iemand mist iets/iemand. Bij ‘missen’verduidelijk je altijd wie/wat je mist. Er staat dus altijd een direct object in de zin. Het subject is bijna altijd een persoon." En daartegenover: "Iets ontbreekt. Bij ‘ontbreken’ staat er nooit een direct object in de zin." Volgens onze Belgische taalcollega's is het dus geen kwestie van smaak of van wat de meerderheid vindt of ervan maakt.

Ook Taaladvies.nl (van de Nederlandse Taalunie, de officiële spelling en het Groene Boekje Online) houdt het erop dat een constructie als "er mist iets" niet algemeen gebruikt wordt: "Hoewel missen vooral in Nederland soms wordt gebruikt in de betekenis 'ontbreken', is dit gebruik geen standaardtaal. Ontbreken en mankeren zijn wel standaardtaal."

Ja, dat moest ik dus even kwijt. Zo moeilijk is het niet om de regeltjes te volgen. Ze zijn er niet voor niets. En stellen dat de taal nu eenmaal verandert vind ik gewoon een slap excuus. Kinderen die het op school niet meer goed leren. Leraren die het zelf wellicht niet meer zo goed weten. Niks aan doen, hoor. Dan is het ook niet erg als kranten geen enkel stuk kunnen publiceren zonder spelfout erin. Lang genoeg volhouden en als genoeg mensen er niks meer van merken, dan heeft de taal weer een verandering ondergaan. Ja, doei. Zesjesmentaliteit werd zoiets ooit 's genoemd. Rapportcijfers gaan tot tien, hoor. Leg die lat 's wat hoger.

Links:
https://onzetaal.nl/taaladvies/advies/er-mist-een-bladzijde-er-ontbreekt-een-bladzijde
http://www.taalblad.be/zinsbouw/missen-of-ontbreken-
http://taaladvies.net/taal/advies/vraag/552/